Co to jest BDO, kogo dotyczy, kto musi się rejestrować?

Co to jest BDO?

BDO, znane również jako Baza Danych Odpadowych, to rejestr publiczny utworzony w 2018 roku, który zawiera listę przedsiębiorstw wytwarzających odpady. BDO stanowi część systemu ochrony środowiska. Przedsiębiorcy i inne organizacje są zobowiązane do zarejestrowania się w BDO oraz regularnego przesyłania raportów do bazy danych odpadów.

Kogo dotyczy BDO?

Obowiązek zarejestrowania się w BDO dotyczy wszystkich podmiotów, które:

• wytwarzają odpady oraz prowadzą ewidencję tych odpadów,
• produkują lub importują produkty w opakowaniach na obszarze Unii Europejskiej,
• wprowadzają na terytorium kraju produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe, pojazdy, baterie, akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny.

Zgodnie z przepisami prawa właśnie te wymienione podmioty są zobowiązane do rejestracji w BDO, prowadzenia rejestru odpadów i składania corocznych sprawozdań do BDO za pomocą dedykowanego systemu teleinformatycznego dostępnego online.

Jaki jest cel utworzenia BDO?

Celem utworzenia bazy danych dotyczącej odpadów (BDO) jest uszczelnienie systemu zarządzania nimi, wzrost skuteczności zwalczania nielegalnych praktyk i dzikich wysypisk, a także poprawa wskaźników recyklingu. Dzięki tej platformie użytkownicy mogą elektronicznie spełniać obowiązki związane z ewidencją i raportowaniem, co umożliwi kompleksowe gromadzenie i zarządzanie informacjami na temat odpadów.

Najważniejsze korzyści wynikające z wprowadzenia bazy danych dotyczącej produktów, opakowań oraz gospodarki odpadami (BDO) obejmują między innymi:

• wzrost kontroli nad krajowym systemem gospodarki odpadami i monitorowanie przepływu odpadów poprzez umożliwienie prowadzenia rejestru odpadów w BDO,
• optymalizacja procesów raportowania dotyczącego zarządzania odpadami,
• ułatwienia w rejestracji, aktualizacji danych i usuwaniu podmiotów z Rejestru BDO dzięki wprowadzeniu formy elektronicznej,
• zmniejszenie nieprawidłowości w sektorze gospodarki odpadami.

Konsekwencje braku rejestracji i sprawozdawczości w BDO

Przepisy dotyczące ochrony środowiska oraz raportowania odpadowego przewidują różne sankcje, zarówno finansowe, jak i pozafinansowe, dla podmiotów, które nie przestrzegają przepisów dotyczących rejestracji, prowadzenia ewidencji i składania sprawozdań w BDO.

Administracyjna kara finansowa za brak rejestracji w BDO

Kara od 5 000 zł do 1 mln zł może być nałożona przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w przypadku prowadzenia działalności bez wymaganego wpisu do Rejestru BDO lub też w sytuacji, kiedy przedsiębiorcy nie umieszczają wymaganego numeru rejestrowego BDO na dokumentach związanych z prowadzoną działalnością (dotyczy to przedsiębiorców, którzy są zobowiązani do uiszczenia opłaty rejestrowej).

Grzywna lub kara aresztu w związku z BDO

Sankcje w postaci grzywny w wysokości od 100 zł do ponad 1 mln zł lub kary aresztu mogą być wymierzone przez sądy w sytuacji, gdy podmioty nie składają wniosku o wpis do Rejestru BDO, w przypadku niezłożenia wniosku o zmianę wpisu w BDO, za brak wniosku o wykreślenie z rejestru BDO, w przypadku złożenia wniosku niezgodnego ze stanem faktycznym, za naruszenie obowiązków sprawozdawczych i ewidencyjnych, za nieprzechowywanie danych przez określony czas, niedostarczenie dokumentów i danych, do których zobowiązuje ustawa, a także za brak posiadania potwierdzenia wygenerowanego z BDO w trakcie transportu odpadów.

Nierejestrowanie się w BDO w dniu rozpoczęcia działalności związanej z obrotem odpadami oraz opóźnienie w składaniu sprawozdań BDO mogą, choć niekoniecznie muszą, skutkować sankcjami finansowymi. W każdym przypadku organy kontrolne badają indywidualne okoliczności i przyczyny nieprzestrzegania nałożonych obowiązków. W praktyce zdarzają się sytuacje, gdzie sądy uznają nałożone kary za nieuzasadnione, zwłaszcza gdy podmiot pomimo braku rejestracji w BDO prowadził gospodarkę odpadami i ewidencję zgodnie z przepisami ustawy o odpadach (sygn. akt IV SA/Wa 2529/19). Jednak, aby uniknąć konieczności dowodzenia swojej racji przed sądem, zaleca się odpowiednio wcześnie dokonać rejestracji w BDO i terminowo składać sprawozdania.

Kto jest zobowiązany do zarejestrowania się w BDO?

Zgodnie z art. 50 ust. 1 ustawy o odpadach do rejestracji w BDO (Baza Danych Odpadowych) zobowiązani są przedsiębiorcy opisani poniżej.

Przedsiębiorcy w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami

• przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu produkty lub autoryzowani przedstawiciele,
• prowadzący odzysk lub recykling odpadów powstałych z produktów,
• organizacje odzysku,
• dokonujący eksportu oraz wewnątrzwspólnotowej dostawy odpadów powstałych z produktów w celu poddania ich odzyskowi lub recyklingowi,
• przedsiębiorcy prowadzący portowe urządzenia do odbioru odpadów oraz przedsiębiorcy prowadzący inne równoważne systemy zbierania.

Z zakresu recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji

• wprowadzający pojazdy,
• prowadzący punkty zbierania pojazdów,
• prowadzący stacje demontażu,
• prowadzący strzępiarki;

Z zakresu dotyczącego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego

• wprowadzający sprzęt lub autoryzowani przedstawicieli,
• zbierający zużyty sprzęt,
• prowadzący zakład przetwarzania,
• organizacje odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
• prowadzący działalność w zakresie recyklingu,
• prowadzący działalność w zakresie innym niż recykling procesów odzysku;

Z zakresu dotyczącego baterii i akumulatorów

• wprowadzający baterie lub akumulatory,
• prowadzący zakłady przetwarzania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów,
• podmioty pośredniczące;

Z zakresu ustawy o odpadach

• posiadacze odpadów prowadzący ich przetwarzanie,
• transportujący odpady,
• sprzedawcy odpadów i pośrednicy w obrocie odpadami,
• prowadzący zakłady recyklingu statków,
• wytwórcy odpadów obowiązanych do prowadzenia ewidencji odpadów;

Z zakresu ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, a także przedsiębiorców

• będący organizacjami odzysku opakowań,
• dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy odpadów opakowaniowych; produktów w opakowaniach,
• eksportujący odpady opakowaniowe; opakowania, produkty w opakowaniach,
• prowadzący recykling odpadów opakowaniowych,
• wprowadzający opakowania,
• wprowadzający produkty w opakowaniach,
• przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu detalicznego lub hurtowego, w których są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego, objęte opłatą
• recyklingową, o której mowa w art. 40a obowiązek pobrania opłaty recyklingowej ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi,
• podmioty reprezentujące;

Z zakresu ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

• punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych prowadzone samodzielnie przez gminę lub wspólnie z inną gminą lub gminami,
• podmioty, które uzyskały wpis do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości;

Z obszaru olejów, preparatów smarowych, opon pneumatycznych wpis do BDO obejmuje

• wprowadzanie produktów na terytorium kraju (oleje, preparaty smarowe, opony pneumatyczne),
• recykling odpadów powstałych z produktów (oleje, preparaty smarowe opony pneumatyczne),
• odzysk odpadów powstałych z produktów (oleje, preparaty smarowe, opony pneumatyczne),
• eksport oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa odpadów powstałych z produktów w celu poddania ich odzyskowi lub recyklingowi,
• organizacje odzysku.

Zgodnie z art. 51 ust. 1 ustawy o odpadach do rejestracji w BDO (Baza Danych Odpadowych) marszałek województwa dokonuje wpisu do rejestru BDO z urzędu w przypadku

• posiadacza odpadów, który uzyskał pozwolenie zintegrowane,
• posiadacza odpadów, który uzyskał pozwolenie na wytwarzanie odpadów,
• posiadacza odpadów, który uzyskał zezwolenie na zbieranie odpadów lub zezwolenie na przetwarzanie odpadów,
• podmiotu, który uzyskał decyzję zatwierdzającą program gospodarowania odpadami wydobywczymi lub zezwolenie na prowadzenie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych,
• podmiotu, który uzyskał koncesję na podziemne składowanie odpadów na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze.

Kto jest zwolniony z obowiązku rejestracji i raportowania do BDO?

Choć rejestracja i raportowanie do BDO są obligatoryjne niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa oraz zakresu jego działalności, istnieje szereg zwolnień z BDO, zarówno całkowitych, jak i częściowych, które przeważnie dotyczą mikro, małych i średnich firm, których działalność nie obejmuje wytwarzania niebezpiecznych odpadów.

Kto nie musi dokonywać rejestracji w BDO i jest zwolniony z obowiązku raportowania do BDO?

• osoba fizyczna oraz jednostka organizacyjna niebędące przedsiębiorcami wykorzystujące odpady na potrzeby własne,
• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub przedsiębiorcy, którzy w ramach swej działalności generują wyłącznie odpady o charakterze odpadów komunalnych i są objęci systemem odbioru odpadów komunalnych (np. drobne usługi, niewielkie biura takie jak kancelarie prawne, biura rachunkowe, biura architektoniczne itp.),
• podmioty posiadające ziemię, na której stosowane są komunalne osady ściekowe do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu i/lub uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia ani produkcji pasz;
• podmiot nieprowadzący działalności gospodarczej w obszarze zarządzania odpadami, który zajmuje się zbieraniem odpadów opakowaniowych i odpadów w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych. Ta działalność obejmuje m.in. zbieranie leków i opakowań po nich przez apteki, przyjmowanie zużytych artykułów konsumpcyjnych w sklepach, systemy zbierania odpadów w szkołach, placówkach oświatowo-wychowawczych, urzędach i instytucjach. Jest to działalność zbierania odpadów prowadzona nieprofesjonalnie,
• podmioty transportujące odpady wytworzone przez siebie,
• wytwórca odpadów będący rolnikiem, który gospodaruje na obszarze poniżej 75 ha,
• firmy, które podpiszą umowę na usługi związane z budową, rozbiórką, remontem obiektów, czyszczeniem zbiorników lub urządzeń, oraz utrzymaniem czystości, konserwacją i naprawami. W takich przypadkach za wytwórcę odpadów uznaje się podmiot świadczący usługę,
• przedsiębiorstwa produkcyjne i przemysłowe, które generują rodzaje odpadów wymienione w Rozporządzeniu Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, w ilościach nieprzekraczających określonych limitów.

Rozporządzenie to obejmuje 46 grup odpadów, m.in. odpady organiczne, gruz betonowy, odpady ceramiczne, drewno, szkło, tworzywa sztuczne, resztki po opakowaniach, wybrane odpady niebezpieczne jak baterie zawierające rtęć, opakowania po farbach czy lakierach do włosów itp.

Szczegółowa analiza przepisów zawartych w rozporządzeniu jest zatem niezbędna przed podjęciem decyzji o rejestracji lub zwolnieniu z niej w BDO. Dodatkowe wyjaśnienia można uzyskać również podczas szkoleń i warsztatów dotyczących sprawozdawczości w BDO, podczas których uczestnicy mogą otrzymać indywidualne konsultacje i odpowiedzi na pytania.

Jak zarejestrować się do BDO?

1. Otwórz stronę Logowania do Rejestru BDO i zaloguj się za pomocą Profilu Zaufanego lub usługi e-dowód.
2. Po zalogowaniu większość opcji BDO będzie niedostępna. Przejdź do menu po lewej stronie i wybierz zakładkę „Wnioski” → „Nowy wniosek rejestacyjny”.
3. Pojawi się pytanie o utworzenie wniosku rejestracyjnego BDO, odpowiedz „Tak, utwórz”.
4. W kolejnym kroku rejestracji w BDO podaj informacje o swojej firmie oraz wskaż dane kontaktowe (e-mail, telefon), na które urząd może przesyłać informacje dotyczące wniosku.
5. Po zapisaniu danych, system BDO automatycznie utworzy domyślne miejsce prowadzenia działalności (siedzibę Twojej firmy). Przejdź teraz do kluczowej części wniosku rejestracyjnego BDO – wskazania siebie jako podmiotu wprowadzającego produkty lub opakowania. Kliknij przycisk „Opcje” → „Tabele”.
6. Na kolejnym ekranie Rejestru BDO wypełnij pola zgodnie z charakterem prowadzonej przez Ciebie działalności. Wypełnij:
   1. Dział II, tabela 1 – jeśli wprowadzasz do obrotu produkty (opony, oleje, smary),
   2. Dział IV, tabela 1 – jeśli wprowadzasz do obrotu sprzęt elektryczny i elektroniczny,
   3. Dział V, tabela 1 – jeśli wprowadzasz do obrotu baterie i akumulatory,
   4. Dział VI, tabela 4 – jeśli wprowadzasz do obrotu produkty w opakowaniach,
   5. Dział VI, tabela 5 – jeśli sprzedajesz produkty za granicę.
7. Przed złożeniem wniosku rejestracyjnego BDO zaakceptuj oświadczenie oraz dołącz potwierdzenie opłaty rejestracyjnej BDO. Niektórzy przedsiębiorcy mogą być zobowiązani do dołączenia do wniosku:
   1. kopii umowy z organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz kopii dokumentu potwierdzającego wniesienie zabezpieczenia finansowego – jeśli wprowadzasz sprzęt lub jesteś autoryzowanym przedstawicielem, wprowadzasz sprzęt B2B i realizujesz obowiązek samodzielnie, a także gdy wygasła dotychczasowa umowa z organizacją odzysku (zgodnie z art. 27 i 28 ustawy o ZSEIE),
   2. kopii umowy z producentami sprzętu elektrycznego i elektronicznego – jeśli jesteś autoryzowanym przedstawicielem,
   3. informacji potwierdzającej dobrowolny udział w systemie ekozarządzania i audytu – jeśli wprowadzasz baterie lub akumulatory,
   4. umowy zawartej z przedsiębiorcami prowadzącymi stacje demontażu – jeśli wprowadzasz pojazdy; umowę należy dołączyć w formie elektronicznej lub przesłać kopię/skan w formie papierowej.

Jak długo trzeba czekać na przyznanie numeru BDO?

Urząd Marszałkowski ma 30 dni na rozpatrzenie Twojego wniosku rejestracji w BDO i przydzielenie numeru BDO dla Twojej firmy. Ten czas może być skrócony lub wydłużony, zależnie od liczby zgłoszeń i wniosków w BDO, które aktualnie musi rozpatrzyć odpowiedni urząd.

Powiadomienie o nadaniu numeru BDO zostanie przesłane do Ciebie elektronicznie, tj.:

• na Twój adres e-mail powiązany z Profilem Zaufanym oraz w sekcji „Wiadomości” na platformie BDO.

Ile zapłacisz za rejestrację w BDO?

Dokonaj opłaty rejestrowej BDO na konto właściwego urzędu marszałkowskiego, w następujących kwotach:

• 100 zł, jeśli kwalifikujesz się jako mikroprzedsiębiorca,
• 300 zł, jeśli nie spełniasz kryteriów mikroprzedsiębiorcy.

Opłata rejestrowa BDO dotyczy jedynie przedsiębiorców, którzy:

• wprowadzają na rynek sprzęt i działają jako autoryzowani przedstawiciele,
• wprowadzają na rynek baterie lub akumulatory,
• wprowadzają na rynek pojazdy,
• są producentami, importerami lub wewnątrzwspólnotowymi nabywcami opakowań,
• wprowadzają na rynek produkty w opakowaniach,
• wprowadzają na rynek opony,
• wprowadzają na rynek oleje smarowe.

Jeśli prowadzisz działalność podlegającą rejestracji w Rejestrze BDO w więcej niż jednym obszarze, uiszczasz jedną opłatę rejestrową.

Ważne informacje dotyczące BDO

Ewidencja odpadów

Od 1 stycznia 2020 roku firmy, które wytwarzają odpady i nie posiadają rejestracji w Rejestrze BDO, nie będą mogły przekazać tych odpadów np. odbiorcy. Dodatkowo, nie będą miały możliwości wystawienia elektronicznej karty przekazania odpadów, a dotychczasowa papierowa karta przekazania odpadów przestanie być akceptowana.

Definicja mikroprzedsiębiorcy w świetle BDO

Mikroprzedsiębiorcą jest taki przedsiębiorca, który w przynajmniej jednym roku spośród dwóch ostatnich lat obrotowych spełnił łącznie następujące warunki:

• zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
• osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Opłaty rejestracyjne w BDO

Po uiszczeniu opłaty rejestracyjnej w BDO, należy ją corocznie odnawiać. Opłatę roczną za prowadzenie rejestru BDO należy uiścić do końca lutego każdego roku na konto właściwego urzędu marszałkowskiego. Wysokość opłaty rocznej w BDO jest identyczna jak opłata uiszczona podczas rejestracji w BDO i wynosi:

• 100 zł dla mikroprzedsiębiorców,
• 300 zł dla pozostałych przedsiębiorców.

Należy pamiętać o aktualizacji danych w BDO, np. w przypadku zmiany adresu prowadzonej działalności. Masz na to 30 dni od dnia, w którym zmiana została dokonana.

Aktualizacja danych w Rejestrze BDO

W przypadku zmiany informacji zawartych w Rejestrze BDO lub zakresu prowadzonej działalności, który wymaga aktualizacji wpisu do Rejestru BDO, konieczne jest powiadomienie właściwego urzędu marszałkowskiego. Można to zrobić za pomocą elektronicznego formularza aktualizacyjnego dostępnego na indywidualnym koncie w Rejestrze BDO. Masz na to 30 dni od dnia, w którym zmiana nastąpiła.